Dit moet u weten over de droogprocessen van hout

Het drogen van hardhout is voor veel toepassingen van groot belang. Het voorkomt dat het hout na toepassing onwenselijke vormen aanneemt. Van den Berg Hardhout vertelt graag meer over het belang van drogen en hoe het droogproces van hardhout in zijn werk gaat.

Waarom moet hardhout gedroogd worden?

Vers gekapt hout bevat van nature veel vocht. Het vochtgehalte ligt gemiddeld rond de 50%. Om het hout te gebruiken voor bepaalde toepassingen zoals constructies of vloeren, dient het vochtgehalte teruggebracht te worden. Doet men dit niet? Dan vindt ongecontroleerde droging plaats met alle gevolgen van dien. Zo kan het hout in een later stadium kromtrekken of krimpen. Met name indien onderdelen exact in elkaar moeten passen, bijvoorbeeld bij gevelbekleding, is het van belang dat het hout niet meer van vorm verandert of beweegt.

Kortom; met gecontroleerde droging blijft de functionaliteit én uitstraling van het hout behouden.

Het ideale vochtpercentage van hardhout

Houtsoorten die een grote hoeveelheid vocht bevatten, lenen zich niet voor constructieve toepassingen of vloeren. Een laag vochtpercentage is dus wenselijk. Maar welk vochtpercentage moet het hout dan precies hebben? Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Het ideale vochtpercentage van hout ligt ergens tussen de 7% en 19%. Het exacte vochtgehalte is sterk afhankelijk van de toepassing die men voor ogen heeft. Wordt het hout gebruikt voor de bekleding van een gevel? Dan is een vochtpercentage van 18% acceptabel. Voor binnentoepassingen is een lager vochtpercentage wenselijker. Zo ligt de gebruikelijke vochtwaarde van houten vloeren rond de 10%.

Verschillende droogprocessen van hout

Over het algemeen bestaan er twee methoden om hout te drogen. We onderscheiden kunstmatig drogen met behulp van machines en lucht drogen.

Luchtdroging

Bij luchtdroging wordt hout op natuurlijke wijze gedroogd. Dit gebeurt simpelweg in de buitenlucht. De zon en de wind doen het werk. Om alle panken zo gelijkmatig te laten drogen, wordt het hout op elkaar gestapeld en in lagen gerangschikt. Dit wordt ook wel oplatten genoemd. Een goede drukverdeling is hierbij essentieel. Het plaatsen van kleine tussenblokjes zorgt ervoor dat de planken elkaar niet raken. Hout wat vers gezaagd is kan eenvoudig door onderling contact gaan schimmelen. Met het creeren van voldoende tussenruimten wordt schimmelvorming voorkomen.

De Air dried-methode vergt enig geduld. Gemiddeld neemt het natuurlijke droogproces maanden tot wel 1,5 jaar in beslag. De keerzijde van luchtdroging is dat weersomstandigheden (regen) het droogproces kunnen verstoren. Om deze reden wordt het hout ook wel in loodsen met grote openingen geplaatst. In de afgeschermde ruimte kan men een constante luchtstroom realiseren en meer controle uitoefenen op de omstandigheden.

Kunstmatig drogen

Naast het drogen van hout aan de lucht kan men ook machines inzetten om het gewenste vochtpercentage te bereiken. Bij kunstmatig drogen, ook wel Kiln drying genoemd, wordt het hout in een speciale droogkamer geplaatst. Zie het als een sauna waar de temperatuur, luchtcirculatie en de vochtigheidsgraad gecontroleerd kunnen worden. Door de hitte verdampt het vocht langzaam uit het hout. Ook bij deze Kiln dry methode worden de planken systematisch opgesteld zodat hete lucht vrij langs het hout kan stromen.

In de droogkamer wordt de temperatuur stapsgewijs opgevoerd. Ingebouwde ventilatoren zorgen voor een dynamische luchtstroming. Deze luchtstromen nemen het onttrokken vocht op. Ter regulering van de luchtvochtigheid in de droogkamer worden ventilatiekleppen ingezet welke vochtige lucht afvoeren en tevens zorgen voor de aanvoer van frisse lucht. Kunstmatig drogen heeft als voordeel dat het drogen sneller en onder gecontroleerde omstandigheden gebeurt. In plaats van maanden tot een jaar heeft het hout slechts enkele weken nodig om volledig te drogen.

Extra snelle droging met de vacuümdroogtechniek

Het kunstmatig drogen van hout gebeurt tegenwoordig niet alleen in conventionele droogkamers. Om het droogproces nóg vlotter te laten verlopen zonder in te leveren op kwaliteit, kan men een vacuümdroger inzetten. Bij deze droogtechniek wordt hout in een cilindervormige machine geplaatst om het vocht te laten verdampen. De druk in de machine is zodanig laag dat het kookpunt van water hier lager is dan buiten de vacuümdroger. Water zal dus bij het technische vacuüm (bij 80 mbar) in een droger bij lagere temperaturen verdampen.

Aanvankelijk is de vacuümdroogtechniek ontwikkeld voor het drogen van eiken en beuken. Tegenwoordig wordt de techniek ook veelvuldig gebruikt voor (tropische) loofhoutsoorten waaronder Jatoba en Cumaru. Het grootste voordeel van vacuüm drogen is de significante tijdsbesparing. Het gebruik van vacuümdroger kan droogtijd verkorten van meerdere weken naar slechts 3 of 4 dagen! Een bijkomend voordeel van vacuümdrogen van hardhout is de verkleinde kans op verkleuringen (oxidatie) door de geringe aanwezigheid van zuurstof.

Hoe lang moet hout drogen voor bewerking?

Voordat hout aan een gevel gemonteerd wordt of een functie krijgt als steiger, moet deze eerst een tijd drogen. Hoe lang het hout moet drogen voor bewerking, is afhankelijk van een aantal factoren zoals het huidige vochtpercentage, de houtsoort en de dikte van het hout. Een zware houtsoort van 50 mm dik zal immers meer tijd nodig hebben om zijn vocht te verliezen dan een lichte houtsoort van slechts 30 mm dik. Bij elke houtsoort uit ons assortiment staat vermeld of het een snel of langzaam drogende houtsoort betreft.

‘’Cedrinho hardhout droogt matig snel tot snel waar Cumaru juist zeer langzaam droogt.’’

Kans op scheurvorming en verkleuringen

Wie kwalitatief hout wil toepassen in de grond-en en waterbouw of bij tuininrichting ontkomt in de meeste gevallen niet aan kunstmatig drogen. Gedurende dit proces kunnen (lichte) beschadigingen in het hout ontstaan. Dit wordt ook wel drooggebreken genoemd. Gebeurt het drogen te snel of te onzorgvuldig, dan is het risico op dergelijke drooggebreken groter. Veel voorkomende drooggebreken zijn onder meer korstverharding, scheurvorming en verkleuringen. Daarnaast kan het hout gedurende het kunstmatige droogproces hol- of kromtrekken. U kunt zich voorstellen dat vervormingen en inwendige scheuren een zeer negatieve impact hebben op de toepasbaarheid van uw hout.

Het drogen van(zware) houtsoorten is geen eenvoudige taak en komt met risico’s. Het is dan ook erg belangrijk om deze klus door een specialist op dit gebied te laten uitvoeren.

Tropisch hardhout laten drogen door een specialist

Het bij ons naastgelegen bedrijf Uvo Lopik is onze vaste partner voor de opslag en de bewerking van al ons hardhout. Voordat ons hardhout als gevelbekleding of in de openbare ruimte terecht komt, wordt het hout indien gewenst eerst bewerkt. Uvo Lopik neemt het schaven, drogen en zagen voor hun rekening. Uvo Lopik is onder meer gespecialiseerd in moeilijk te drogen (tropische) hardhoutsoorten. Dankzij de vacuüm droogtechniek kunnen zij uw hout veel sneller drogen dan normaal. In veel gevallen in een kwart van de normale droogtijd. De snelle droogtijd maakt dat u een vlotte start kunt maken met uw project.