Een brandveilige houten gevel: uitleg over brandklassen
Houten gevelbekleding is een populaire keuze vanwege de natuurlijke uitstraling. De keuzes in profielen en houtsoorten maken het een veelzijdige optie. Wel legt de brandveiligheid logischerwijs bepaalde restricties op. Van den Berg Hardhout legt u graag meer uit over de classificatie van brandgedrag van houtsoorten en het effect op het toepassen van houten gevels.
Verschillende manieren van toepassen
Gevelbekleding kan op verschillende manieren worden toegepast. Zo kan het in open of gesloten profielen worden geplaatst, horizontaal, verticaal of zelfs diagonaal. Er is veel keus uit houtsoorten met elk hun unieke karakter. Deze kunnen onbehandeld blijven of afgewerkt worden met olie, beits of verf.
Inhoudsopgave
- Eisen brandklasse houten gevelbekleding
- Brandklasse B of D
- Het begrijpen van een brandclassificatie
- Brandklasse onderzoek door Van den Berg
- Het effect van brandklassen
Brandklasse houten gevelbekleding: wat zijn de eisen?
Bij de brandveiligheid van houten gevelbekleding spelen meerdere aspecten:
- Onbehandelde houtsoorten: Van onbehandelde en gedroogde houtsoorten met een soortelijk gewicht van >390 kg/m3 in een gesloten toepassing mag worden aangenomen dat deze standaard aan brandklasse D voldoen, mits er aan een specifieke opbouw en aan een bepaalde dikte van de profielen wordt voldaan.
- Brandtesten: Wanneer de regel voor onbehandeld hout niet van toepassing is, zal er verder moeten worden getest. Dat geldt bijvoorbeeld voor alle situaties met open gevelbekleding en in geval van hogere brandklassen dan D. Ook geldt deze eis als een afwerking wordt toegepast of als niet aan de toepassingseisen/profieleisen wordt voldaan. De maatgevende test is de zogenaamde SBI test (Single Burning Item).
- Opbouw van de gevel: De details van de gevel zijn vaak erg bepalend voor het brandgedrag. Denk bijvoorbeeld aan de afmeting van de planken, eventuele open voegen tussen de geveldelen, het regelwerk, de diepte van de spouw en de achtergrond (substraat) waarop de regels zijn bevestigd.
- Afwerking en brandklasse: Als een gevelsysteem wordt afgewerkt met een beits, olie of verf, kan dit het brandgedrag beïnvloeden. Dit kan per afwerking verschillen en dus zal dit getest moeten worden voordat aan een brandklasse wordt voldaan. Dit onderzoeken we momenteel in samenwerking met de verfindustrie.
- Conditionering van het hout: Voorafgaand aan de brandtest wordt het hout geconditioneerd. Dit kan bij verschillende vochtigheidsniveaus, waaronder 50% en 65%. Wordt het hout op 50% geconditioneerd, dan geldt de brandklasse ook voor toepassingen binnenshuis, zoals plafonds.
- Hout dat binnen wordt toegepast en rookklasse: Deze wordt aangeduid met een ‘S’ en kan klasse 1, 2 of 3 hebben. Om hout binnen toe te passen moet de rookontwikkelingsklasse voldoen aan S1 of S2. Haalt de houtsoort S3, dan mag het niet binnen worden toegepast.
- Druppelende deeltjes: De classificatie hiervan wordt bepaald op basis van brandende deeltjes en kan beïnvloed worden door behandelingen van het hout. Deze worden met een ‘d’ aangegeven en zijn als 0, 1 of 2 geclassificeerd. Het druppelgetal speelt vooral bij andere materialen zoals kunststoffen een rol. De meeste houten bekledingen of plafonds komen in klasse d0.
Brandklasse B of D voor houten gevels?
Brandklasse B, C en D zijn klassen die over het algemeen bij gebouwen worden vereist. Materialen met een lagere brandklasse (E of F) mogen in Nederland niet worden toegepast. Voor lage gebouwen (met een hoogte van minder dan 10 m) is een gevel in brandreactieklasse D voldoende. Bij hogere gebouwen (hoger dan 5 meter boven meetniveau) moet de onderste 2,5 meter van de gevel aan brandklasse B voldoen. Deze eis is zwaarder dan brandklasse D. Houten gevels die boven de 13 meter liggen moeten eveneens aan brandklasse B voldoen. Ook voor gebouwen met een zorgfunctie worden strengere normen gehanteerd op het gebied van brandveiligheid.
Open versus gesloten gevels
Welke brandklasse vereist is voor de houten gevelbekleding, is deels afhankelijk van het type gevelsysteem. Hierbij maken we onderscheid tussen een gesloten en open gevelsysteem. Gevels met een gesloten profiel (en zonder spouw) hoeven niet getest te worden en krijgen automatisch brandklasse D toegewezen. Bij een gesloten gevel worden de planken aaneengesloten bevestigd of overlappen de latten elkaar.
Open gevels daarentegen moeten wel aan een test onderworpen worden om de brandklasse te bepalen. Kenmerkend voor het open gevelsysteem is de ruimte tussen de planken. De planken kunnen zowel horizontaal als verticaal aangebracht worden. Het bepalen van de brandklasse bij open gevels is vrij complex. Zo dient men te kijken naar zaken als de dikte en breedte van de planken, afwerking, ondergrond en de afstand tussen de schroeven.
’Onbehandeld hout in brandklasse B voor gevelbekleding; het kán!’’
Het begrijpen van een brandclassificatie
De Europese norm EN 13501-1 classificeert het brandgedrag van bouwmaterialen volgens een gestandaardiseerd systeem. Zo ziet de volledige klasse voor bijvoorbeeld brandklasse D met rookontwikkelingsklasse 2 en met een druppelgetal van 0 er als volgt uit: D-s2, d0. Laten we deze complete brandklasse verder ontleden.
Brandgedrag: D
Dit geeft aan hoe een materiaal bijdraagt aan een brand. In dit geval betekent klasse "D" dat het product een beperkte bijdrage levert aan brand. Het materiaal is niet het meest brandbestendig (dat zou klasse A zijn), maar het draagt in beperkte mate bij aan de brandvoortplanting.
Rookproductie: s2
Dit beschrijft de hoeveelheid rook die wordt geproduceerd wanneer het materiaal brandt. 's1' geeft aan dat het materiaal slechts een kleine hoeveelheid rook produceert.
Productie van brandende druppels of losrakende deeltjes: d0
Hiermee wordt aangegeven of het brandende materiaal druppels of deeltjes produceert die brand kunnen veroorzaken. 'd0' betekent dat er geen brandende druppels of deeltjes worden geproduceerd.
Een brandklasse onderzoek door Van den Berg
Van den Berg heeft twaalf verschillende houtsoorten getest in een open opstelling, waarbij bewust is gekozen voor smal hout met scherpe randen, omdat deze combinatie het snelst vlam vat. Alle geteste houtsoorten behaalden klasse D, waarvan cumaru en garapa klasse D haalden voor enkel buitentoepassingen. Opmerkelijk is dat enkele houtsoorten al bijna een C-classificatie scoorden. We onderzoeken momenteel hoe we een aantal houtsoorten in brandklasse B kunnen krijgen. De eerste resultaten zijn veelbelovend.
De brandklasse van hout verbeteren
Het is mogelijk om de brandklasse van houten gevelbekleding te verbeteren. Dit is te realiseren door het hout te impregneren, dompelen en/of coaten met brandvertragende verfsystemen. Indien nodig kan nog een aanvullende coating toegepast worden. Door hout te voorzien van brandvertragende eigenschappen kan het worden toegepast in situaties waar dit anders vanwege de vereiste brandklasse niet mogelijk is. Brandvertragend geïmpregneerd hout heeft echter wel een aantal nadelen. Zo hebben de impregneermethoden onder meer een negatieve impact op de levensduur van het hout. Ook kan er kleurverandering optreden. Bij Van den Berg Hardhout zullen we om deze reden altijd de voorkeur geven aan houtsoorten met een brandklasse die reeds optimaal is.
Brandklasse verbeteren met Forestlines®
Met Forestlines® is het al wél mogelijk om brandklasse B te halen bij bepaalde houtsoorten. Brandklasse B is de klasse die bij veel gevels vereist wordt, zoals bij hoogbouw, ter plaatse van vluchtroutes en bij risico's op brandoverslag. Dankzij het revolutionaire gevelsysteem van Forestlines® kan men onbehandeld hout gebruiken voor gevelbekleding. Dit betekent dus dat er geen onderhoud nodig is om de brandklasse te behouden! De kern van de oplossing het slimme gebruik van aluminiumprofielen als barrière voor het vuur en als hittegeleider. Van den Berg Hardhout is erkend dealer van Forestlines® gevelbekleding in Nederland.
Classificatie van brandklassen en het effect op het toepassen van houten gevels
Houten gevelbekleding is niet alleen mooi, maar ook functioneel. Toch is het belangrijk om goed onderzoek te doen en het zorgvuldig te overwegen, als het gaat om brandveiligheid. Wel kan het door de rigide manier van testen en de opties die er zijn met hout, aanzienlijk lang duren om alle nodige goedkeuringen en classificaties voor een specifieke houtsoort of afwerking te verkrijgen. Er zijn immers maar een paar laboratoria die deze tests uitvoeren.
